Trong vụ án Nguyễn Xuân Đạt, vì sao hung thủ Đoàn Sáng đã cọ rửa hiện trường rất sạch sẽ và thời gian trôi qua cũng đã lâu mà công an vẫn phát hiện được dấu vết của M.áu? đó là nhờ 1 hợp chất được sử dụng rất nhiều trong Pháp y: Luminol.
1. Giải thích hiện tượng: Tại sao Luminol lại phát sáng khi có máu?
Hiện tượng đó gọi là phát quang hóa học (chemiluminescence).
Cơ chế hoạt động:
* Vai trò của máu: Trong máu có chứa hemoglobin, và trong hemoglobin có nguyên tố Sắt (Fe). Sắt này đóng vai trò như một chất xúc tác cực mạnh.�
* Phản ứng: Khi dung dịch Luminol được phun vào khu vực có dấu vết máu, ion Sắt (Fe) trong hemoglobin sẽ xúc tác cho phản ứng oxy hóa Luminol bởi Hydroperoxide.�
* Tạo ra ánh sáng: Phản ứng này tạo ra một phân tử ở trạng thái kích thích năng lượng cao. Khi phân tử này trở về trạng thái bình thường, nó giải phóng năng lượng dưới dạng ánh sáng xanh lam đặc trưng (có bước sóng khoảng 425 nm).�
Tóm lại một cách đơn giản: Luminol không phản ứng trực tiếp với máu, mà nó phản ứng với chất oxy hóa, và phản ứng đó được thúc đẩy cực nhanh bởi chất xúc tác là Sắt có trong máu, kết quả là phát ra ánh sáng.
2. Sau bao lâu thì thử không lên được nữa?
Không có một con số chính xác tuyệt đối, vì nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố:
* Loại bề mặt: Gỗ thấm, vải, bê tông xốp sẽ giữ máu lâu hơn bề mặt trơn láng như kim loại, kính.�
* Điều kiện môi trường: Nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời. Môi trường ẩm ướt, tối tăm sẽ bảo quản máu tốt hơn môi trường khô ráo, nóng và có nhiều tia UV.�
* Lượng máu ban đầu.�
* Cách xử lý bề mặt: Có bị tẩy rửa hay không.�
Tuy nhiên, trong điều kiện lý tưởng (bề mặt xốp, ít ánh sáng, khô ráo), Luminol có thể phát hiện được dấu vết máu sau rất nhiều năm, thậm chí hàng chục năm. Các nhà điều tra đã từng phát hiện được vết máu tại hiện trường các vụ án đã xảy ra từ rất lâu.
3. Hung thủ cọ rửa sạch sẽ có lên được không?
Câu trả lời là: CÓ, vẫn rất có thể lên.
Đây chính là điểm mạnh đáng sợ nhất của Luminol trong pháp y. Ngay cả khi hung thủ đã cọ rửa kỹ lưỡng đến mức mắt thường không thể nhìn thấy một chút máu nào, thì Luminol vẫn có thể phát hiện.
Lý do:
* Máu thấm sâu: Máu có thể thấm vào các vi lỗ, khe nứt, thớ gỗ, sợi vải mà việc cọ rửa bề mặt không thể nào loại bỏ hết được.�
* Độ nhạy cực cao: Luminol cực kỳ nhạy. Nó chỉ cần một lượng máu cực kỳ nhỏ (phải pha loãng đến 1/1.000.000) vẫn có thể phát sáng. Việc cọ rửa thông thường gần như không thể loại bỏ hoàn toàn đến mức độ này.
Tuy nhiên, cần lưu ý:
* Chất tẩy rửa: Một số chất tẩy rửa (đặc biệt là chất tẩy chứa hypochlorite như nước Javen) cũng có thể gây ra phản ứng phát sáng với Luminol, gây nhiễu kết quả. Nhưng ánh sáng từ chất tẩy thường sáng rất nhanh và tắt ngay, trong khi ánh sáng từ máu sẽ sáng đều và kéo dài hơn. Các điều tra viên kinh nghiệm có thể phân biệt được sự khác biệt này.�
* Chất tẩy cũng có thể phá hủy máu: Nếu hung thủ dùng chất tẩy mạnh và ngâm trong thời gian dài, nó có thể phá hủy cấu trúc của hemoglobin, khiến cho Luminol không còn phản ứng được nữa. Nhưng trong đa số trường hợp cọ rửa thông thường, điều này rất khó xảy ra hoàn toàn.��
Chính vì những khả năng đặc biệt này, Luminol vẫn là một công cụ đắc lực và không thể thiếu trong công tác điều tra hiện trường vụ án.
Khi vụ án Nguyễn Xuân Đạt và “đồ tể” Đoàn Sáng gây chấn động, nhiều người không khỏi đặt câu hỏi sâu hơn về một bản năng nguyên thủy: Vì sao trong tự nhiên, việc ă.n th.ịt đồng loại lại là điều cấm kỵ?
Thực tế, dù hành vi can.nib.alism nghe có vẻ là cách sinh tồn nhanh chóng, tiến hóa đã tạo ra nhiều cơ chế ngăn chặn hành vi này:
1. Rào cản bệnh tật chết người
Đây là lý do mạnh mẽ nhất. Các mầm bệnh đặc chủng như virus, vi khuẩn và prion được “thiết kế” riêng để t.ấn c.ông một loài nhất định. Việc ă.n th.ịt đồng loại tạo ra con đường lây nhiễm cực kỳ nguy hiểm, như trường hợp bệnh Kuru ở Papua New Guinea lây lan qua tục ă.n thị.t ng.ười.
2.Đe dọa kết cấu xã hội
Với các loài sống theo bầy đàn và cả con người, sự tin tưởng và hợp tác là nền tảng của sự sống còn. Hành vi ă.n th.ịt lẫn nhau sẽ phá vỡ hoàn toàn liên kết xã hội, khiến tập thể suy yếu và dễ bị ti.êu di.ệt.
3. Nguy cơ tổn thương thể chất cao
Săn một đồng loại có sức mạnh và khả năng phòng vệ tương đương luôn tiềm ẩn rủi ro lớn. Ngoài ra việc tấn công đồng loại cũng được coi là hành vi phản bội và rất dễ bị cả đàn quay lại tấn công hoặc ruồng bỏ.
4. Cơ chế nhận diện mùi hương
Nhiều loài động vật có vú sở hữu “thẻ căn cước” hóa học thông qua mùi hương, giúp chúng phân biệt huyết thống và tránh làm hại đồng loại. Não bộ chúng ta được lập trình để cảnh báo đây là thứ “KHÔNG NÊN ĂN”.
VẬY CÓ NGOẠI LỆ?
CÓ, trong những hoàn cảnh cùng cực hoặc ở động vật cấp thấp.
Ở các loài côn trùng như nhện cái, bọ ngựa cái, việc ăn thịt bạn tình sau giao phối là chiến lược để có thêm dinh dưỡng cho việc sinh sản.
Thảm kịch máy bay rơi ở Andes (1972): Những người sống sót buộc phải ă.n th.ịt nạn nhân đã chết để chống đói và giá rét. Họ đã biến nó thành “thỏa thuận hiến t.ạng” trong tuyệt vọng. Bộ phim “Society of the Snow” đã tái hiện chân thực sự kiện này.
Sự ghê sợ thịt đồng loại không đơn thuần là vấn đề đạo đức, mà là kết quả của hàng triệu năm tiến hóa để bảo vệ sự tồn vong của loài.
Để lại một phản hồi